زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

دائمه مطلقه با وقتیه در شکل چهارم





دائمه مطلقه با وقتیه در شکل چهارم، از اصطلاحات علم منطق بوده و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل چهارم می‌باشد.


۱ - تعریف اجمالی



دائمه مطلقه با وقتیه در شکل چهارم، از اصطلاحات علم منطق بوده و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل چهارم می‌باشد.

۱.۱ - قیاس مختلط


«قياس مختلط» قياسى است که صغرا و کبراى آن از قضاياى موجهه ترکيب يافته باشد.

۱.۲ - مختلطات ضروب شکل چهارم


مختلطات ضروب شکل چهارم به خلاف سه شکل ديگر از لحاظ عقيم يا منتج‌بودن و از لحاظ نوع نتيجه بر يک منوال نيست، بلکه نتايج ضرب اول اين شکل (صغرا: موجبه کلی، کبرا: موجبه کلي، نتيجه: موجبه جزئی)
ضرب دوم (صغرا: موجبه کلي، کبرا: موجبه جزئي، نتيجه: موجبه جزئي) به يک منوال است.
ضرب سوم (صغرا: سالبه کلی، کبرا: موجبه کلي، نتيجه: سالبه کلي) حکم جداگانه دارد.
ضرب چهارم (صغرا: موجبه کلي، کبرا: سالبه کلي، نتيجه: سالبه جزئی)
ضرب پنجم (صغرا: موجبه جزئي، کبرا: سالبه کلي، نتيجه: سالبه جزئي) در بيشتر اختلاطات متشابه‌اند، مگر در مواردي که کبرا از قضایای وصفیه مرکبه باشد.
ضرب سوم به شکل دوم مشابهت زيادي دارد و چهار ضرب ديگر به شکل سوم مشابهت دارند.
تفصيل مختلطات شکل چهارم به دليل اختلافات مذکور، در کتب منطقي در سه جدول جداگانه آمده است: يکي مشتمل بر مختلطات دو ضرب اول، دومي مشتمل بر مختلطات ضرب سوم و جدول سوم شامل ضرب چهارم و پنجم.

۱.۳ - نتیجه قیاس


يکي از ضروب منتج قياس مختلط در شکل چهارم عبارت است از:
اختلاط قضیه دائمه مطلقه (صغرا) با وقتيه (کبرا) . نتيجه چنين قياسي از لحاظ جهت، مطلقه عامه است؛

۱.۴ - مثال


مثال: هيچ‌گاه هيچ متنفسي سنگ نيست و هر انساني بالضروره در حين تنفس متنفس است؛ پس هيچ سنگي بالفعل انسان نيست.
[۲] فرصت شیرازی، محمدنصیر بن جعفر، اشكال الميزان، ص۱۳۵-۱۳۶.
[۴] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۷-۱۵۹.
[۵] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۸۲-۲۸۳.


۲ - پانویس


 
۱. طوسی، نصیرالدین، اساس الاقتباس، ص۲۴۸.    
۲. فرصت شیرازی، محمدنصیر بن جعفر، اشكال الميزان، ص۱۳۵-۱۳۶.
۳. حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۱۳۷-۱۴۲.    
۴. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۷-۱۵۹.
۵. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۸۲-۲۸۳.


۳ - منبع



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله « دائمه مطلقه با وقتیه در شکل چهارم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۵.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.